Wpólnota miedzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku.

28 października 2023, godz. 16:00 Paweł Łuksza, godz. 17:00 Kolektyw Centrala

Paweł Łuksza „Działania oddolne”
Zawłaszczenie. Co łączy ludzi z jednokomórkowymi organizmami prokariotycznymi? Czy jesteśmy przystosowani do życia na Ziemi? Po co nam ta cała ewolucja? Jedną z ich cech behawioralnych organizmów prokariotycznych jest to, że pomimo ich zdolności do ewoluowania wolą tak wpływać na otaczające je środowisko, by ich ewolucja nie była konieczna. Na przykład prokarionty żyjące w akwenach reagują na wzrost zakwaszenia wody, produkując substancję pozwalającą zmienić ich otoczenie na bardziej zasadowe. Według szacunków naukowców opublikowanych w magazynie „Nature”, w 2020 roku masa wszystkich sztucznych produktów wytworzonych przez człowieka przekroczyła masę wszystkich organizmów żyjącej na naszej planecie. Co się stało 20 sierpnia 2018 roku? Elementy, dzięki którym nasze działania mogą być skuteczne, a ich efekty mogą wywołać lawinę, która wstrząśnie światem. Działanie lokalne na skalę globalną. Przykłady działań, które inspirowały. XR, IDK, Wschód, Bąbelki. Nasze podwórko. Jak działa aktywizm oddolny? W maju 2019 roku miasto Białystok ogłosiło przetarg na budowę parkingu przy ulicy Bułgarskiej, co wiązało się z wycięciem kilkunastu rosnących tam drzew. Drzewa przemówiły. Pojawiły się na nich kartki z ich słowami, np.: „Jestem lipą drobnolistną. Żyję w tym miejscu już ok. 60 lat, zamiast mnie stanie tu czyjaś škoda”. Sprawą zainteresowali się miejscy aktywiści, a przez lokalne media przetoczyła się burza krytycznych komentarzy, co skłoniło miasto do zmiany projektu. Drzewa przetrwały. Działania bardzo lokalne. Las Turczyński i Las Solnicki.

Kolektyw Centrala przybliży jej projekty, szczególnie „Dzielnicę Zwierząt w miejsce zoo / Fauna District in Lieu of the Zoo” – czyli wizję miasta przyszłości rozumianego jako ekosystem zamieszkiwany zarówno przez gatunki ludzkie, jak i pozaludzkie. Badania Centrali dotyczą także dorobku Aliny Scholtz, twórczyni nowoczesnego krajobrazu Warszawy. Zaprezentowane zostaną również projekty spekulatywne związane z tematyką miejskich terenów podmokłych oraz osiągnięcia w popularyzacji związków hydrobotaniki z architekturą. Centrala pokaże również, nad czym pracuje obecnie – „Architekturę niebną” związaną ze zjawiskami atmosferycznymi i optyką meteorologiczną i mającą na celu wywołanie zachwytu nad naszą wspólną kopułą nieba.

Paweł Łuksza – na planecie Ziemia obecny od 1979 roku. Białostocki architekt, społecznik i aktywista. Członek SARP i TOnZ, wielokrotnie współpracował z przeróżnymi organizacjami działającymi na rzecz ochrony przyrody (zwłaszcza ze stowarzyszeniem Okolica), angażował się w blokadę wycinek w projektowanym Turnickim Parku Narodowym i protesty przeciwko zmianie przeznaczenia części Lasu Turczyńskiego. Wnikliwy obserwator białostockiej polityki miejskiej w kontekście planowania przestrzennego, ochrony środowiska naturalnego, katastrofy klimatycznej i szóstego masowego wymierania gatunków. Inicjował i brał udział w wielu małych oddolnych akcjach mających na celu ochronę przyrody w zurbanizowanym środowisku. Obecnie zaangażowany w walkę o Las Solnicki i działania humanitarne na granicy polsko-białoruskiej. Aktywnie wspiera ideę utworzenia Parku Kulturowego Dojlidy. Posiadł umiejętność przemieszczania się jednośladem w trybie całorocznym. Człekokształtny, roślinożerny.

CENTRALA (Małgorzata Kuciewicz i Simone De Iacobis) to warszawska pracownia architektoniczno-badawcza, która zajmuje się reinterpretacjami i interwencjami przestrzennymi zmierzającymi do odnowienia języka architektury. Jej członkowie w swojej praktyce skupiają się na relacjach między architekturą a zjawiskami naturalnymi. Postrzegają architekturę jako proces, traktując grawitację, obieg wody oraz zjawiska atmosferyczne i astronomiczne jako budulec. Zainteresowani pamięcią i materialnością architektury, stymulują debatę publiczną na temat ochrony powojennego dziedzictwa architektonicznego. Czerpiąc ze spuścizny warszawskich projektantów (takich jak Zofia i Oskar Hansenowie, Viola i Jacek Damięccy czy Alina Scholz), przywracają zapomnianą wiedzę architektoniczną: gramatykę polskich projektów wystawienniczych z lat 50. i 60. ubiegłego wieku, wspólny język powojennego modernizmu czy wykorzystanie hydrobotaniki w architekturze. centrala.net